(6-4)

Kong Yijyi tuy aspektis deprimita kay maltrankvila, lia vizajo mallumijis, kay li ekparolis ion; sed qifoye qiuy vortoy estis tial liay estis “j...i, h...u, j...e, y...e” ktp. kay nenion oni povis kompreni.

孔乙己立刻显出颓唐不安模样，脸上笼上了一层灰色，嘴里说些话；这回可是全是之乎者也之类，一些不懂了。

 

(6-5)

Tiam ankau qiuy ridegis: gaya atmosfero regis en la tuta drinkeyo antau kay post la servotablo.

在这时候，众人也都哄笑起来：店内外充满了快活的空气。

 

(7-1)

Tiam mi povis ridi kune kun la aliay, kay la mastro min neniel riproqis.

在这些时候，我可以附和着笑，掌柜是决不责备的。

 

(7-2)

Krome ankau la mastro, vidinte Kong Yijyi, ofte lim tiel demandis por amuzi la aliayn.

而且掌柜见了孔乙己，也每每这样问他，引人发笑。

 

(7-3)

Kong Yijyi sciis, ke li ne povas babili kun ili, sekve li povis nur alparoli infanoyn.

孔乙己自己知道不能和他们谈天，便只好向孩子说话。

 

(7-4)

Foye li diris al mi: “Qu vi iam lernis legi?” Mi iomete kapyesis.

有一回对我说道，“你读过书么？”

 

(7-5)

Li diris: “Yes?...do mi vin ekzamenu. Kiel vi skribas la ideografiaÿon ‘huy’ en la vorto ‘huyxyangdou’?”

我略略点一点头。他说，“读过书，……我便考你一考。茴香豆的茴字，怎样写的？”

 

(7-6)

Mi pensis: “Qu homo simila al almozulo taugas por min ekzameni?”

我想，讨饭一样的人，也配考我么？

 

(7-7)

Mi do deturnis la vizajon kay ne plu respondis al li.

便回过脸去，不再理会。

 

(7-8)

 

Longe atendinte Kong Yijyi diris sincere: “Vi ne povas skribi...Mi vin instruos. Memoru! Qi tiun vorton vi devas memori. Kiam vi farijios drinkeyomastro, vi jin bezonos por kontnotoy.”

孔乙己等了许久，很恳切的说道，“不能写罢？……我教给你，记着！这些字应该记着。将来做掌柜的时候，写账要用。”

 

(7-9)

Mi pensis, ke mi ankorau estas tre malproksima de la rango de mastro, kay, cetere, nia mastro nenioam notis fenkolayn faboyn en kontlibron; trovante lin ridinda kay estante senpacienca, mi malvigle respondisw: “Kiu bezonas vian instruon? Qu ne estas la signo ‘herbo’ super la sonsigno ‘huy’, kiu signifas ‘reveni’?”

我暗想我和掌柜的等级还很远呢，而且我们掌柜也从不将茴香豆上账；又好笑，又不耐烦，懒懒的答他道，“谁要你教，不是草头底下一个来回的回字么？”

 

(7-10)

Kong Yijÿi aspektis tre entuziasmigita, kay kay frapetante la servotablon per du longay fingroungoy kay kapyesante li diris: “Yes, yes!...La ideografiaÿon ‘huy(fenkolo)’ oni povas skribi en kvar manieroy, qu vi scias?”

孔乙己显出极高兴的样子，将两个指头的长指甲敲着柜台，点头说，“对呀对呀！……回字有四样写法，你知道么？”

 

(7-11)

Mi farijis ankorau pli senpacienca kay foriris pautante.

我愈不耐烦了，努着嘴走远。

 

(7-12)

Kong Yijyi trempis sian ungon en vinon por skribi sur la servotablo, sed, vidinte ke mi tute ne interesijas, li jmis kun mieno ege bedauranta.

孔乙己刚用指甲蘸了酒，想在柜上写字，见我毫不热心，便又叹一口气，显出极惋惜的样子。

 

(8-1)

Kelkfoye ankau naybaray infanoy, audinte ridadon, alkuris por patropreni la amuzon kay qirkauis Kong Yijyi.

有几回，邻舍孩子听得笑声，也赶热闹，围住了孔乙己。

 

(8-2)

Li donis al ili po unu fenkol-fabograynon.

他便给他们茴香豆吃，一人一颗。

 

(8-3)

Kiam la infanoyn finmanjis la fabograynoyn, ili ankarau ne foriris, sed fiksrigardis la telereton.

孩子吃完豆，仍然不散，眼睛都望着碟子。

 

(8-4)

Kong Yijyi konfuzijis, edendis siayn kvin fingroyn, kovris la telereton kay klinijinte diris: “Restas yam ne multe, restas yam ne multe por mi!”

孔乙己着了慌，伸开五指将碟子罩住，弯腰下去说道，“不多了，我已经不多了。”

 

(8-5)

Rektijinte li denove ekrigardis la fabograynoyn, kay kapneante diris: “Ne multe, ne multe! ‘multe   z a y>? ne multe !’”

直起身又看一看豆，自己摇头说，“不多不多！多乎哉？不多也。”

 

(8-6)

Do la grupo da infano disiris ridante.

于是这一群孩子都在笑声里走散了。

 

(9-1)

Tiamaniere Kong Yijyi gayigis la aliayn, sed sen li oni ya ankau vivis egale bone.

孔乙己是这样的使人快活，可是没有他，别人也便这么过。

 

(10-1)

Iutage, eble du-tri tagoyn antau la Autunmeza Festo, nia mastro estis reguliganta la kontoyn.

有一天，大约是中秋前的两三天，掌柜正在慢慢的结账，

 

(10-2)

Preninte la tabulon de la muro, li subite diris: “Kong Yijyi yam longe ne venis. Li ankorau xuldas dek nau moneroyn.”

取下粉板，忽然说，“孔乙己长久没有来了。还欠十九个钱呢！”

 

(10-3)

Tiam ankau mi ekkonsciis, ke li efektive yam longe ne venis.

我才也觉得他的确长久没有来了。

 

(10-4)

Iu drinkanto diris: “Kiel li povus veni?...Liay kruroy rompijis pro bastonado.”

一个喝酒的人说道，“他怎么会来？……他打折了腿了。”

 

(10-5)

La drinkeyomastro diris: “Ha!”

掌柜说，“哦！”

 

(10-6)

“Li ankorau qiam xtelis. Qifoye li tute perdis sian prudenton kay prixtelis eq ‘jyuÿen-on’ Ding. Qu lin oni povas prixteli?”

“他总仍旧是偷。这一回，是自己发昏，竟偷到丁举人家里去了。他家的东西，偷得的么？”

 

(10-7)

“Kio poste?”

“后来怎么样？”

 

(10-7a)*

“Kio poste do? Li unue skribis la konfeson pri qu li deklaras la kulpon, poste estis batita, ya batita dum la pley granda parto de la nokto, plue liay kruroy rompijis.”

“怎么样？先写服辩，后来是打，打了大半夜，再打折了腿。”

 

(10-7b)*

“Kay poste?”

“后来呢？”

 

(10-8)

“Poste liay kruroy rompijis.”

“后来打折了腿了。”

 

(10-9)

“Kio do, post la rompijo de liay kruroy?”

“打折了怎样呢？”

 

(10-10)

“Kio?...Kiu scias? Li eble mortis.”

“怎样？……谁晓得？许是死了。”

 

(10-11)

La mastro ne plu demandis kay denove malrapide kalkulis siayn kontoyn.

掌柜也不再问，仍然慢慢的算他的账。

 

 (11-1)

Post la festo, la autuna vento malvarmijis tago post tago, kay la vintro proksimijis; kvankam tuttage mi restis apud la fayro, vatita yako yam estis necesa.

中秋之后，秋风是一天凉比一天，看看将近初冬；我整天的靠着火，也须穿上棉袄了。

 

(11-2)

Iun posttagmezon ni honoris neniu kliento, kay mi estis sidanta kun okuloy fermitay.

一天的下半天，没有一个顾客，我正合了眼坐着。

 

(11-3)

Subite mi audis voqon: “Varmigu bovlon da vino!”

忽然间听得一个声音，“温一碗酒。”

 

(11-4)

La voqo, kvankam tre mallauta, estis tre bone konata.

这声音虽然极低，却很耳熟。

 

(11-5)

Sed, qirkaurigardante, mi trovis neniun.

看时又全没有人。

 

(11-6)

Starijinte mi rigardis eksteren kay vidis Kong Yijyi sidi malsupre qe la servotablo kontrau la saylo.

站起来向外一望，那孔乙己便在柜台下对了门槛坐着。

 

(11-7)

Lia vizajo estis nigra kay malgrasa tute deformijis; li portis eluzitan yakon subxtofitan; li sidis kun kruroy krucitay kay havis sub si tifaan(Typha latifolia) sakon ligitan al la xultroy per payloxnuro.

他脸上黑而且瘦，已经不成样子；穿一件破夹袄，盘着两腿，下面垫一个蒲包，用草绳在肩上挂住；

 

(11-8)

Vidinte min, li denove diris: “Varmigu bovlon da vino.”

见了我，又说道，“温一碗酒。”

 

(11-9)

Ankau la drinkeyomastro elxovis sian kapon kay diris: “Qu Kong Yijyi? Vi ankorau xuldas dek nau moneroyn!”

掌柜也伸出头去，一面说，“孔乙己么？你还欠十九个钱呢！”

 

(11-10)

Suprenrigardante Kong Yijyi tre deprimite respondis: “Tion...mi likvidos la venontan foyon. Qifoye mi aqetos kontante. Donu vinon bonan!”

孔乙己很颓唐的仰面答道，“这……下回还清罢。这一回是现钱，酒要好。”

 

(11-11)

La drinkeyomastro same kiel antaue diris al li ridante: “Kong Yijyi, vi denove xtelis.”

掌柜仍然同平常一样，笑着对他说，“孔乙己，你又偷了东西了！”

 

(11-12)

Sed qifoye li ne multe senkulpigis sin, nur diris mallonge: “Ne xercu!”

但他这回却不十分分辩，单说了一句“不要取笑！”

 

(11-13)

“Xerci! Se vi ne xtelis, kial viayn kruroyn oni batadis jis rompijo?”

“取笑？要是不偷，怎么会打断腿？”

 

(11-14)

Kong Yijyi diris mallaute: “Ili rompijis pro falo, pro...falo...”

孔乙己低声说道，“跌断，跌，跌……”

 

(11-15)

Lia rigardo kvazau petis la drinkeyomastron ne plu mencii tion.

他的眼色，很像恳求掌柜，不要再提。

 

(11-16)

Tiam yam kolektijis kelkay personoy.

此时已经聚集了几个人，

 

(11-17)

Ili qiuy ridis kune kun la mastro.

便和掌柜都笑了。

 

(11-18)

Mi varmigis la vinon, jin portis eksteren, kay metis sur la soylon.

我温了酒，端出去，放在门槛上。

 

(11-19)

Li elprenis el sia xirita poxo kvar moneretoyn kay metis ilin en mian manon.

他从破衣袋里摸出四文大钱，放在我手里，

 

(11-20)

Mi vidis, ke liay manoy estas tute kotay, ya per ili li estis veninta.

见他满手是泥，原来他便用这手走来的。

 

(11-21)

Baldau li eltrinkis la vinon kay denove sidante formovijis per helpo de siay manoy, akompanate de la babilado kay ridado de la aliay.

不一会，他喝完酒，便又在旁人的说笑声中，坐着用这手慢慢走去了。

 

(12-1)

Post tio denove longe ni ne vidis Kong Yijyi.

自此以后，又长久没有看见孔乙己。

 

(12-2)

Ye la yarfino, depreninte la tabulon, la drinkeyomastro diris: “Kong Yijyi ankorau xuldas dek nau moneroyn!”

到了年关，掌柜取下粉板说，“孔乙己还欠十九个钱呢！”

 

(12-3)

Ye la Drakboata Festo de la sekvanta yaro li denove diris: “Kong Yijyi ankorau xuldas dek nau moneroyn!”

到第二年的端午，又说“孔乙己还欠十九个钱呢！”

 

(12-4)

Ye la Autunmeza Festo, tamen, li tion ne diris.

到中秋可是没有说，

 

(12-5)

Venis denove yarfino, sed ni ne plu vidis Kong Yijyi.

再到年关也没有看见他。

 

(13-1)

Eq jis nun mi lin ne pli vidis,---eble li efektive mortis.

我到现在终于没有见——大约孔乙己的确死了。

 

Marto 1919

一九一九年三月。

(Trad. Venlo Fon)

 

*：这两句为原译者漏译或原出版者漏排，现根据语意试予补译。