低地索布语语法拾零

标签:
索布语斯拉夫语印欧语语法语言 |
分类: 语林迷踪 |
1.语言简介
低地索布语(原语:Dolnoserbšćina,德语:Niedersorbisch)是印欧语系斯拉夫语族西斯拉夫语支的一种语言,使用者主要分布在德国勃兰登堡州(Brandenburg),使用人口稀少,约6900人(2007)。低地索布语是索布语两种变体之一,另有一种是高地索布语(Hornjoserbšćina),使用者集中在德国勃兰登堡州和萨克森州(Sachsen),两种索布语十分接近,有各自独立的正字法,语音、词汇和语法有些许不同。
低地索布语使用拉丁字母,许多字母带变音符号。比如:č,ě,š,ł,ŕ,ź等等。
2.名词
低地索布语名词有阳性、阴性和中性,有主格、属格、与格、宾格、具格和位格,和高地索布语相比少了呼格。保留了现代斯拉夫语族语言中罕见的双数。
阳性词有:nan爸爸、dub橡树、talaŕ盘子、grod城堡、wucaŕ老师、dom房子;阴性词有žeńska女人、ryba鱼、rěc语言、kosć骨头;中性词有:mydło肥皂、woko眼睛、słowo词、polo原野、mórjo海。
名词变格示例
dubx橡树,阳性,硬变化
格 单数 双数
复数
主 dub duba
duby
属 duba dubowu
dubow
与 duboju duboma
dubam
宾 dub duba
duby
具 dubom duboma
dubami
位 dubje duboma
dubach
rěc语言,阴性,硬变化
格 单数 中性
复数
主 rěc rěcy
rěcy
属 rěcy rěcowu
rěcow
与 rěcy rěcoma
rěcam
宾 rěc rěcy
rěcy
具 rěcu rěcoma
rěcami
位 rěcy rěcoma
rěcach
mórjo海,中性,软变化
格 单数 双数
复数
主 mórjo móri
mórja
属 mórja mórjowu
mórjow
与 mórjoju
mórjoma mórjam
宾 mórjo móri
mórja
具 mórjom mórjoma
mórjami
位 mórju mórjoma
mórjach
3.形容词
低地索布语形容词需要和所修饰的名词保持一致,和高地索布语相比,复数、双数变格失去了男性、非男性的差异然而个别格区分动物与非动物,以nowy(新的)为例变格形式如下:
格 阳性单数 阴性单数 中性单数
双数 复数
主 nowy nowa nowe
nowej nowe
属 nowego noweje
nowego noweju nowych
与 nowemu nowej
nowemu nowyma nowym
宾
nowy(非动物)/nowego(动物) nowu nowe nowej(非动物)/noweju(动物)
nowe/nowych(可选动物形式)
具 nowym noweju
nowym nowyma nowymi
位 nowem nowej
nowem nowyma nowych
形容词有级的变化,比较级在词干上加-š-或-ejš-构成。例如:
bogaty富有的-bogatšy比较富有的
młody年轻的-młodšy比较年轻的
suchy干的-suchšy比较干的
górki苦的-górcejšy比较苦的
mocny强的-mocnjejšy比较强的
twardy硬的-twarźejšy比较硬的
最高级是在比较级基础上加前缀nej-。例如:
młodšy-nejmłodšy最年轻的
mocnjejšy-nejmocnjejšy最强的
twarźejšy-nejtwarźejšy最硬的
4.动词
低地索布语动词有时态、体、语态、人称等变化,形态丰富。不定式以-ś结尾(高地索布语是-ć),个别动词以-c/-ć结尾。例如:daś给、piś喝、cytaś读、pisaś写、wuknuś学、lubowaś爱、pśigótowaś准备、móc能够、pjac烘烤、njasć携带。
动词根据现在时单数第三人称词干分成四种变位法:o/jo变位、a变位、i变位和j变位。变位分单数3个人称、双数3个人称以及复数3个人称。简要列举如下:
o/jo变位【pisaś写,pišo-】
pišom, pišoš,
pišo, pišomej, pišotej, pišotej, pišomv, pišośo, pišu
a变位【spiwaś唱,spiwa-】
spiwam, spiwaš,
spiwa, spiwamej, spiwatej, spiwatej, spiwamy, spiwaśo,
spiwaju
i变位【groniś说/告诉,groni-】
gronim, groniš,
groni, gronimej, gronitej, gronitej, gronimy, groniśo,
gronje
j变位【stojaś站,stoj-】
stojm, stojš,
stoj, stojmej, stojtej, stojtej, stojmy, stojśo, stoje
动词过去时由助动词byś(是)的现在时变位加主动词的形动词构成。形动词有单数阳性-ł、单数阴性-ła、单数中性-ło、双数-łej和复数-li。变位形式举例如下:
【pisaś写】
1sg. som
pisał/pisała
2sg. sy
pisał/pisała
3sg.m./f./n. jo
pisał/pisała/pisało
1/2/3du.
smej/stej/stej pisałej
1/2/3pl.
smy/sćo/su pisałi
只要将上述时态的助动词换成过去时即可构成过去完成时。byś的过去时形态是:běch, běšo,
běšo, běchmej, běštej, běštej, běchmy, běšćo, běchu
将来时和其他大多数斯拉夫语族语言一样,由未完成体动词不定式加助动词将来时构成。例如:
【cakaś等,未完成体】
buźom/buźoš/buźo/buźomy/buźośo/budu/buźomej/buźotej/buźotej
cakaś
低地索布语是现代斯拉夫语族诸语言里具有“目的式(supine)”的两种语言之一,构成方式是将不定式词尾替换成-t,只有未完成体动词有目的式。例如:rejowaś跳舞-rejowat,nakupowaś买-nakupowat,pśedawaś卖-pśedawat。该式经常与趋向性动词一起使用。
用例
Maś pójěźo do
města nakupowat.
妈妈去城里买东西。
Rolnikaŕ jo na
mark jěł jabłuka pśedawat.
农民去集市卖苹果。
Na zymskich
wjacorach su młode źowća chójźili pśěst a spiwat.
冬夜里年轻的女孩们边纺纱边歌唱。
另外一种是斯洛文尼亚语,形式上只需要将动词不定式词尾-i去掉,但是个别词的重音会发生变化。例如:pêči烘烤-pêč,píti喝-pít,spáti睡觉-spàt。
用例
Grem
spat.
我要去睡觉。
Stekel je
pogledat, če je trgovina še odprta.
他跑去看那家店是否还开着。
Pridi mi
povedat, kdo je zmagal.
来告诉我谁赢了。