印古什语语法拾零

标签:
印古什语ingush车臣高加索语法 |
分类: 语林迷踪 |
1.
语言简介
印古什语(原:ГӀалгӀай мотт,俄语:Ингушский язык,英语:Ingush
language)属高加索语系东北高加索语族纳赫语支,同支的语言有车臣语和巴茨语。
印古什语主要分布在俄罗斯印古什共和国(Гӏалгӏай Мохк)以及车臣共和国(Нохчий
Мохк),使用人口约32万。
印古什语和车臣语相近,两者有不少同源词,语法结构也有不少相似点。印古什语使用以西里尔字母为基础的文字,有字母Ӏ[ʡ]。
2.
名词
印古什语名词有类、数、格等语法范畴。
-名词的类
类分为6种,各类的语法标识如下:
类 单数
复数
I类: в/й
д
II类:в/й
б
III类:б
б
IV类:б
д
V类:д
д
VI类:й
й
名词的类标识并不显示在名词本身,而是体现在与名词有关的动词、形容词上。例如:
Да дика
ва.
爸爸好。
Нана
дика я.
妈妈好。
Маьнги
дика ба.
床好。
Бер дика
да.
孩子好。
ва,
я(й+а), ба, да就是与名词保持一致的系动词变化形式。
-名词的复数
印古什语名词主要由词干加-(а)ш构成,也有其他词尾。例如:
Ӏаж苹果
Ӏажаш
кинашка书
кинашкаш
абат字母
абаташ
ваба冰镐
вабаш
урдув聘礼
урдош
болхло工人
болхлой
пхъид蛙
пхъидарч
ча熊
чарч
йиша姐姐
йижарий
саг人
нах
етт母牛
доахан
-名词的格
印古什语名词有8个格,分别是主格、属格、与格、作格、向格、具格、方向格、比较格。格词尾如下:
格 单数
复数
主 零
-ш/-аш/-ош/-еш/-й/-ий/-арч/-арчий
属 -а/-н
-ай/-и
与 -на/-а
-ашта
作
-о/-з/-а -аша/-ш
向 -га
-ашка
具 -ца
-ашца
方 -ах
-ех
比 -ал
-ел
变格列举
лоам山
单数:лоам,
лоама, лоама, лоамо, лоамага, лоамаца, лоамах, лоамал
复数:лоамаш, лоами, лоамашта, лоамаша, лоамашца,
лоамашка, лоамех, лоамел
мотт语言
单数:мотт,
метта, метта, метто, меттага, меттаца, меттах, меттал
复数:метташ, меттай, метташта, метташа, метташка,
метташца, меттайех, меттайел
一些格的用例
Цо хий
мол.
他喝水。(цо是из的作格,他)
Аз
жӀалена гӀадж техар.
我用棒子打了狗。(аз是со的作格,我)
Со
говраца вахар.
我骑马而去。(говраца是говр的具格,马)
Нахага
къамаьл даьд цо.
他向人们致辞。(нахага是саг的复数向格,人)
3.
动词
印古什语动词结构比较复杂,各种语法成分添加在词根的前后。动词除了极少数外没有人称变化,时态变化多通过内部屈折构成,有学者将其变化分成了16种变化类型,下面就举几个例子。
例子 不定式
现在时 过去时
读 латта
латт лаьттар
打 детта
детт дийттар
告诉 дувца
дувц дийцар
说 ала
оал аьлар
玩 ловза
ловз лайзар
希望 ла
лов лайра
一般现在时、一般过去时就用动词的相关形态。
Сона из
дика вовз.
我熟悉他。(вовз是довза的现在时,в为类标识)
Ӏатта
шура лу.
母牛产奶。(лу是дала的现在时,给)
Бургац
саьна чу дежар.
球滚落进角落里。(дежар是дожа的过去时,掉落)
前一篇:库尔德语索拉尼方言语法拾零
后一篇:诺盖语语法拾零